ဗုဒၶသာသနာျပဳၾကရေအာင္

ဘုရားအေလာင္းေတာ္၏ေက်းဇူးေတာ္
- သုေမဓာရေသ့ဘ၀မွာ မိမိအတြက္ဆို နိဗၺာန္သို႔မ်က္ေမွာက္ျပဳႏိုင္ေသာ္လည္း သတၱ၀ါအားလံုး၏ အက်ဳိး အတြက္ ၾကည့္႐ႈခဲ့ေသာ ေက်းဇူးေတာ္
- ဘုရားအေလာင္းေတာ္ဘ၀တြင္ ပါရမီ (၃၀) ကို ဘ၀ေပါင္းအနႏၲ အသက္ေသြးေပါင္းအနႏၲတို႔ျဖင့္ ျဖည့္စြမ္းေပးခဲ့ေသာ ေက်းဇူးေတာ္
- ေနာက္ဆံုးလူ႔ဘ၀တြင္ ေလာကီခ်မ္းသာတို႔၏ ထိပ္ေခါင္မင္းစည္းစိမ္ ခ်မ္းသာအားလံုးကို စြန္႔လႊတ္ၿပီး သတၱ၀ါအားလံုးအက်ဳိးအတြက္ ရည္ရြယ္ၿပီးေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ ေက်းဇူးေတာ္တို႔သည္ တုႏိႈင္း၍ မရေအာင္ ေက်းဇူးႀကီးမားလွေပသည္။

ဘုရားရွင္၏ေက်းဇူးေတာ္
- ဘုရားျဖစ္ၿပီးသည့္ေနာက္ သတၱ၀ါအားလံုးတို႔အား ဒုကၡသံသရာမွ လြတ္ေျမာက္ၿပီး ခ်မ္းသာအစစ္နိဗၺာန္ သို႔မ်က္ေမွာက္ျပဳႏိုင္ေရးအတြက္ တရားေဟာ လမ္းၫႊန္ျပသေပးျခင္း
- (၄၅) ၀ါ (ႏွစ္) ပတ္လံုး တစ္ေန႔တြင္ တစ္နာရီမွ်ခန္႔သာ က်ိန္း (အိပ္) ေတာ္မူ၏။ အခ်ိန္ရွိသေလာက္ သတၱ၀ါ အားလံုးတို႔အား တရားေတာ္မ်ား ေဟာေျပာ ျပသခ်ီးျမႇင့္ေတာ္မူခဲ့ျခင္း။
- သာသနာေတာ္ကို ထူေထာင္ခဲ့သည့္အျပင္ အနာဂတ္ကာလသာသနာေတာ္ျပန္႔ပြားေရးအတြက္ မ်ားလွ စြာေသာ ဓမၼဒူတခရီးစဥ္မ်ား ေစလႊတ္ၿပီး သာသနာျပဳေပးခဲ့ေသာ ေက်းဇူးေတာ္မ်ားသည္ သတၱ၀ါအားလံုး အတြက္ ေလာကီ ေလာကုတ္ႏွစ္ျဖာေသာအက်ဳိးကို ေပၚေပါက္ေစခဲ့သည္မွာ ဆပ္၍မကုန္ႏိုင္ေသာ ေက်းဇူးေတာ္မ်ား ျဖစ္ေပသည္။

အျမင့္ျမတ္ဆံုးေသာေက်းဇူး (ဂုဏ္ေတာ္)
- အနႏၲစၾကာ၀ဠာ သတၱ၀ါအားလံုးတို႔အား အမွန္ကိုသိျမင္ေစရန္ႏွင့္ ဉာဏ္အလင္းကို ထင္ရွားစြာ ရရွိၾက ရန္ ျပသလမ္းၫႊန္ေပးၿပီး အႀကီးမားဆံုးေသာ ေမတၱာႏွင့္ က႐ုဏာထားေတာ္မူခ့ဲေသာ ဘုရားရွင္၏ ေက်းဇူးေတာ္သည္ အျမင့္ျမတ္ဆံုးေသာ ေက်းဇူးေတာ္ျဖစ္ေပသည္။
- မွန္စြာသိျမင္ နားလည္သေဘာေပါက္လာၾကေသာ ပုဂၢိဳလ္မွန္သမွ်တို႔သည္ ဘုရားရွင္၏ အဆံုးအမ မ်ားအား မပ်က္စီး/မေပ်ာက္ပ်က္ေစရန္၀ိုင္း၀န္း ေစာင့္ေရွာက္ထိန္းသိမ္းၾကရန္ အထူးလုပ္ေဆာင္ေလ ေတာ့မည္။

သဂၤါယနာတင္ၾကျခင္း
- ဘုရားရွင္ပရိနိဗၺာန္ျပဳၿပီးေနာက္ ဘုရားရွင္၏ တရားေတာ္မ်ား မပ်က္စီး မေပ်ာက္ပ်က္ရေလေအာင္ ဘုရားရွင္၏ တရားဓမၼမ်ားအား ကြၽမ္းက်င္ တတ္ကြၽမ္းေသာ သံဃာေတာ္မ်ား စုေပါင္းၿပီး ဗုဒၶ၏ဓမၼအား သန္႔ရွင္းတည္တံ့ျပန္႔ပြားႏိုင္ရန္အတြက္ စစ္မွန္ေသာ ဓမၼကိုသာ သံဃာမ်ား၏ သေဘာတူညီမႈရယူကာ ရြတ္ဖတ္မွတ္တမ္းတင္ အတည္ျပဳၾကျခင္းကို သဂၤါယနာတင္ျခင္း ဟုေခၚသည္။ မင္းထုႏွင့္ျပည္သူလူထုမွ ပံ့ပိုးကူညီၾကသည္။


သာသနာ့အေမြဆက္ခံခဲ့ျခင္း
- ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ျပဳၿပီးေနာက္ ဘုရားရွင္၏ တပည့္ရဟန္းတုိ႔သည္ ေခတ္အသီးသီးမွ အာဏာရွိေသာ မင္းထုႏွင့္ ဗုဒၶသာသနာ၀င္ ျပည္သူလူ ထုပူးေပါင္းၿပီး သံဃာထု၊ မင္းထု၊ ျပည္သူလူထု၊ ထု(၃)ထု ပူးေပါင္း ကာ သဂၤါယနာ (၆)ႀကိမ္တုိင္တိုင္ စုေပါင္းတင္ခဲ့ၾကၿပီး ဗုဒၶသာသနာ့အေမြ မပ်က္စီးမေပ်ာက္ပ်က္ရေလ ေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ ထိန္းသိမ္းခဲ့ၾကေလသဘည္။

ပထမအႀကိမ္ သဂၤါယနာတင္ျခင္း
(၁) အေၾကာင္းခံ - သုဘဒၵဟုေခၚေသာ ရဟန္းသည္ ဘုရားရွိစဥ္ကတည္းက ၀ိနည္း(စည္းကမ္း)အား အႀကိမ္ႀကိမ္ေဖာက္ ျပန္ခဲ့သျဖင့္ ဘုရားရွင္၏ အႀကိမ္ႀကိမ္ သတိေပးမႈကို ခံခဲ့ရသျဖင့္ ဘုရားရွင္အား အညိႇဳးထားခဲ့ရာမွ ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ျပဳသည္ႏွင့္ လြတ္လပ္ၿပီဆိုၿပီး ေၾကြးေၾကာ္ကာ သာသနာအား ညိႇဳးႏြမ္း ေအာင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္ကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး တင္ခဲ့သည္။

(၂) သာသနာႏွစ္ -ဘုရားပရိနိဗၺာန္ျပဳၿပီး (၃)လ ႏွင့္ (၄)ရက္

၃) ေနရာ - ရာဇၿဂိဳလ္ျပည္ ေ၀ဘာရေတာင္ သတၱပဏၰိလိုဏ္ဂူ

(၄) ေခါင္းေဆာင္ - အရွင္မဟာကႆပမေထရ္ ဦးေဆာင္ေသာ အရွင္ဥပါလိ(၀ိနည္း)ႏွင့္ ညီေတာ္အာနႏၵာ (သုတၱန္ႏွင့္ အဘိဓမၼာ)

(၅) သံဃာဦးေရ - ရဟႏၲာေပါင္း (၅၀၀)

(၆) မင္း - အဇာတသတ္မင္း

(၇) ၾကာျမင့္ခ်ိန္ - (၇) လ

- သုဘဒၵရဟန္းအားအေၾကာင္းျပဳၿပီး အရွင္မဟာကႆပမေထရ္မွ ဦးေဆာင္ၿပီး အရွင္ဥပါလိမွ ၀ိနည္း ေတာ္ကို၎ ညီေတာ္အာနႏၵာမွ သုတၱန္ႏွင့္ အဘိဓမၼာ ကို၎ သံဃာအစည္းအေ၀းသို႔ တင္သြင္းခဲ့သည္။
- ဘုရားရွင္ေဟာၾကားခဲ့ေသာ ဓမၼသည္ လြန္စြာမ်ားျပားလွသျဖင့္ တရားအစုအဖြဲ႔အေသးမ်ား စုဖြဲ႔ျခင္းကို ဓမၼကၡႏၶာဖြဲ႔ျခင္းျဖင့္ ဓမၼကၡႏၶာေပါင္း စုစုေပါင္း(၈၄၀၀၀)ရရွိခဲ့သည္။ ၎င္းကို ထပ္မံၿပီး သေဘာတရားတူရာ အလိုက္ အုပ္စုဖြ႔ဲလိုက္ရာ အုပ္စု(၃)စု ရရွိၿပီး ပိဋကတ္(၃)ပံုဟု ေခၚတြင္သည္။
- ၎ပိဋကတ္ (၃)ပံုမွာ ၀ိနည္းပိဋကတ္တြင္ ဓမၼကၡႏၶာ (၂၁၀၀၀)၊ သုတၱန္ ပိဋကတ္တြင္ ဓမၼကၡႏၶာ (၂၁၀၀၀)၊ အဘိဓမၼာပိဋကတ္တြင္ ဓမၼကၡႏၶာ (၄၂၀၀၀) ထည့္သြင္းကာ သေဘာတူခဲ့ၾကသည္။
- အစည္းအေ၀း တက္ေရာက္ၾကေသာ ရဟႏၲာမ်ားသည္ ဘုရားရွင္အား မီခဲ့ၾကၿပီး အနီးကပ္ဆံုးတရားေတာ္ မ်ား နာၾကားသင္ယူခ့ဲရသည့္ ပဋိသမၻိဒါပတၱ တန္ခိုးႀကီးမား ၿပီး စင္ၾကယ္လွေသာ ရဟႏၲာႀကီးမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
- ပထမအႀကိမ္ သဂၤါယနာတင္ျခင္းကို ႏႈတ္(ပါးစပ္)ေပၚမွာသာ တင္ခဲ့ၾကၿပီး သံဃာအစည္းအေ၀းတြင္ ပိဋကတ္(၃)ပံု စတင္သတ္မွတ္ စီစဥ္ခဲ့ဲၾကစဥ္ ဘုရားရွင္ ေဟာၾကားခဲ့ေသာ တရားေတာ္မ်ား အကုန္လံုး ျပည့္စုံမႈ ျဖစ္မျဖစ္ (လိုေနလုိ႔ ထပ္ျဖည့္ရန္၎၊ ပိုေနလို႔ ႏုတ္ပယ္ရန္၎)ကို စိစစ္ခ့ဲၾကရာ အားလံုးမွ ျပည့္စုံၿပီျဖစ္ေၾကာင္း တညီတၫြတ္တည္းသေဘာတူ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။
- ဘုရားရွင္၏ဓမၼကို မူရင္းအတုိင္း ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ၿပီး လိုတိုးပိုေလ်ာ့ လံုး၀လုပ္ခြင့္မရွိ သံဃာေတာ္မ်ားမွ ေထရ္စဥ္၀ါစဥ္အလိုက္ ေစာင့္ေရွာက္ ၾကပါစို႔ဟု သေဘာတူညီမႈယူခဲ့ၿပီး ေထရ၀ါဒဗုဒၶသာသနာ ဟု ေခၚတြင္ခဲ့ေပသည္။

ဒုတိယအႀကိမ္သဂၤါယနာတင္ျခင္း
(၁) အေၾကာင္းခံ - သာသနာႏွစ္ (၁၀၀)ၾကာၿပီးေနာက္ ၀ဇၨီတိုင္းသားရဟန္းမ်ား (ေဒ၀ဒတ္၏တပည့္မ်ား)မွ အဓမၼ၀တၳဳ (၁၀)ပါးကို ေတာင္းဆုိခ့ဲၾကသည္။ ဥပမာ ေနလက္တစ္သစ္လြဲသည္အထိ ထမင္းစားရန္၎၊ ေသႏု(အရက္ခပ္ ေပ်ာ့ေပ်ာ့)ကို ေသာက္ရန္၎င္း၊ ေရႊေငြမ်ားကို သာမန္လူပုဂၢိဳလ္မ်ားကဲ့သို႔ ကိုင္တြယ္အသံုးျပဳရန္၎စသျဖင့္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္မွာ ေထရ၀ါဒဗုဒၶသာသနာေတာ္အား ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္လာသျဖင့္ သာသနာညႇိဳးႏြမ္း လာသည္ကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး တင္ခဲ့သည္။
(၂) သာသနာႏွစ္ - (၁၀၀)ႏွစ္
(၃) ေနရာ - ေ၀သာလီျပည္၊ ၀ါဠဳကာရာမေက်ာင္း
(၄) ေခါင္းေဆာင္ - အရွင္ယသမေထရ္ ဦးေဆာင္ေသာ အရွင္ေရ၀တႏွင့္ အရွင္သဗၺကာမိ
(၅) သံဃာဦးေရ - ရဟႏၲာေပါင္း (၇၀၀)
(၆) မင္း - ကာလာေသာကမင္း
(၇) ၾကာျမင့္ခ်ိန္ - (၈) လ

- ၀ဇၨီတိုင္းသားရဟန္းပ်က္မ်ားကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး အရွင္ယသမေထရ္မွ ဦးေဆာင္ၿပီး အရွင္ေရ၀တႏွင့္ အရွင္သဗၺကာမိႏွစ္ပါးမွ အေမးအေျဖမ်ား ျပဳလုပ္စိစစ္ခဲ့ၾကၿပီး ႏႈတ္ထက္အကၡရာတင္ခဲ့ၾကရာ (၈)လ ၾကာျမင့္ ခဲ့သည္။ ရဟႏၲာ(၇၀၀)ေသာ သံဃာထု ကာလာေသာကမင္း၏ မင္းထုႏွင့္ ျပည္သူလူထု၏ အကူအညီရယူၿပီး ထု(၃)ထု ပူးေပါင္းၿပီး ရဟန္းပ်က္မ်ားအား စိစစ္ခဲ့ရာမွ ရဟန္းပ်က္ေပါင္း(၁၀၀၀၀)ေက်ာ္အား ႏွင္ထုတ္ခ့ဲရသည္။
- ၎းရဟန္းပ်က္ (၁၀၀၀၀)ေက်ာ္ကို တိုင္းျပည္မွ ႏွင္ထုတ္လုိက္ရာ ၎တို႔သည္ ဟိမ၀ႏၲာေတာင္ေျခဖက္ သို႔ သြားေရာက္ခဲ့ရာ ၎ေနရာရွိ မင္းတစ္ပါးမွ သနားၿပီး ခိုလႈံခြင့္ေပးလိုက္ရာမွ ၎တို႔သည္လည္း သဂၤါယနာစင္ၿပိဳင္တင္ခဲ့ၾကသည္။ ၎တို႔မွာ ႀကီးမားေသာ အင္အားရွိသျဖင့္ မဟာသံဃိကဂိုဏ္းဟု ေခၚဆိုၾကၿပီး ေ၀သာလီ၌ က်န္ရိွခဲ့ၾကေသာ ရဟႏၲာ (၇၀၀)ပါေသာ အဖြဲ႔အား ဟီနယာနဂိုဏ္း ေသးငယ္ ေသာအဖြဲ႔ဟု ေခၚတြင္ခဲ့ၾကသည္။
- သာသနာေတာ္ညိႇဳးႏြမ္းလာေသာ အႏၲရာယ္ကို ကာကြယ္ရန္ သံဃာထု မင္းထု ျပည္သူလူထု ထု(၃)ထုမွ ပူးေပါင္းၿပီး ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ လာခဲ့ျခင္းသာ ျဖစ္ေပသည္။

တတိယအႀကိမ္သဂၤါနာတင္ျခင္း
(၁) အေၾကာင္းခံ - သာသနာႏွစ္ (၂၃၅) ႏွစ္ ၾကာၿပီးေနာက္ ပါဋလိပုတ္ျပည္တြင္ မိစၦာအယူရွိေသာ ရဟန္းအတု (၆၀၀၀၀) ေက်ာ္အထိ သာသနာအတြင္း အေယာင္ ေဆာင္ၿပီး ၀င္ေရာက္လာၾကသည္ကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး တင္ခဲ့ ရသည္။

(၂) သာသနာႏွစ္ - (၂၃၅) ႏွစ္

(၃) ေနရာ - ပါဋလိပုတ္ျပည္ အေသာကာ႐ံုေက်ာင္း

(၄) ေခါင္းေဆာင္ - အရွင္မဟာေမာဂၢလိပုတၱိႆမေထရ္

(၅) သံဃာဦးေရ - ရဟႏၲာေပါင္း (၁၀၀၀)

(၆) မင္း - သီရိဓမၼာေသာကမင္း

(၇) ၾကာျမင့္ခ်ိန္ - (၉) လ

- ရဟန္းအတု (၆၀၀၀၀) ေက်ာ္ သာသနာအတြင္း၀င္ေရာက္လာခဲ့ၾကၿပီး ကတံုးတံုးသကၤန္းစည္းသည္ႏွင့္ ရဟန္းျဖစ္ၿပီးလုပ္ခ်င္သလို လုပ္ေနၾကရာ သာသနာ လြန္စြာမွ ညႇိဳးမွိန္လာခဲ့ၿပီး ၀ိနည္းေတာ္ႏွင့္အညီ က်င့္ၾကံအားထုတ္ေနၾကေသာ ရဟန္းအစစ္တို႔မွာ လြန္စြာခ်ဳိ႕တဲ့ဒုကၡေရာက္ခဲ့ၾကရသည္။
- အရွင္တိႆမေထရ္ႀကီး ဦးေဆာင္ေသာရဟႏၲာ (၁၀၀၀) ပါေသာ သံဃာထု သီရိဓမၼာေသာကမင္း၏ မင္းထု ႏွင့္ သာသနာ၀င္မ်ား ျပည္သူလူထု စေသာ ထု (၃) ထု ပူးေပါင္းၿပီး ႏႈတ္ထက္အကၡရာ သဂၤါယနာ တင္ခဲ့ရာ အခ်ိန္ (၉) လ ၾကာျမင့္ခဲ့သည္။
- အေယာင္ေဆာင္၀င္လာေသာ ရဟန္းအတုမ်ားအား စိစစ္ၿပီးလူ၀တ္လဲေစျခင္း သာသနာေတာ္မွ ႏွင္ထုတ္ခဲ့ျခင္းတို႔ျဖင့္ သာသနာေတာ္ ညိႇဳးႏြမ္း ေနမႈကို ျပန္လည္ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ၾကေပသည္။
- သီရိဓမၼာေသာကမင္းသည္ သဂၤါယနာတင္ၿပီးေနာက္ ကိုးတိုင္းကိုးဌာန သာသနာျပဳအဖြဲ႕မ်ားေစလႊတ္ၿပီး အႀကီးမားဆံုးေသာ သာသနာျပဳ လုပ္ငန္းကို ကမၻာအႏံွ႕ ျပဳလုပ္ခဲ့ရာ ကမၻာ့အင္ပါယာတစ္ခုလံုး၏ (၅) ပံု (၄) ပံုသည္ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ လႊမ္းမိုးခဲ့ရသည္။
- ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ သာသနာေရာက္ရွိလာရျခင္းသည္ သု၀ဏၰဘူမိသာသနာျပဳအဖြဲ႕မွ အရွင္ေသာဏႏွင့္ အရွင္ဥတၱရမေထရ္ (၂) ပါး ဦးေဆာင္ေသာ ရဟႏၲာ (၅) ပါးအဖြဲ႕၏ သထံုဖက္မွ ၀င္ေရာက္ သာသနာ ျပဳရာမွအစျပဳၿပီး ေရာက္ရွိလာရျခင္းျဖစ္သည္။

စတုတၳအႀကိမ္သဂၤါနာတင္ျခင္း
(၁) အေၾကာင္းခံ - သာသနာႏွစ္ (၄၅၀) ၾကာေသာ္ သီဟိုဠ္ႏိုင္ငံသို႔ သာသနာကူးေျပာင္းလာခဲ့ရာတြင္ အငတ္ေဘးႏွင့္သူပုန္ ေဘးႀကီး (၁၂)ႏွစ္ၾကာက်ေရာက္ခဲ့ရသျဖင့္ သံဃာအစစ္မ်ား ဒုကၡေရာက္ခဲ့ၾကမႈကို အေၾကာင္း ျပဳၿပီးတင္ခဲ့သည္။

(၂) သာသနာႏွစ္ - (၄၅၀) ႏွစ္

(၃) ေနရာ - သီဟိုဠ္ႏိုင္ငံ မလယဇနပုဒ္ အေလာကလိုဏ္ဂူ

(၄) ေခါင္းေဆာင္ - အရွင္မဟာဓမၼရကၡိတမေထရ္

(၅) သံဃာဦးေရ - ရဟႏၲာေပါင္း (၅၀၀)

(၆) မင္း - ၀႗ဂါမဏိမင္း

(၇) ၾကာျမင့္ခ်ိန္ - တစ္ႏွစ္

- သီရိဓမၼာေသာကမင္း၏ သားေတာ္ရဟႏၲယမဟိႏၵႏွင့္သမီးေတာ္ရဟႏၲာ သဃၤမိတၱာေထရီတို႔ ျပဳခဲ့ေသာသာသနာသည္ သီဟိုဠ္တြင္ ထြန္းကားခဲ့ရာမွ အငတ္ေဘးႏွင့္ သူပုန္ေဘးမ်ား (၁၂) ႏွစ္ၾကာ ေပၚေပါက္သျဖင့္ ဒါယကာ ဒါယိကာမမ်ားမွ ပစၥည္းေလးပါးပံ့ပိုးမႈမရွိေတာ့သျဖင့္၀ိနည္းေလးစ ားေသာ သံဃာအစစ္တို႔သည္ ဒုကၡေရာက္ၾကရသည္။
- အခ်ဳိ႕ေသာ သံဃာအစစ္တို႔သည္ ဘုရားရွင္၏ ဓမၼမ်ား မေပ်ာက္ပ်က္ရေလေအာင္ ႏႈတ္ျဖင့္ရြတ္ဆိုရင္း သဲေသာင္ေပၚတြင္ ဗိုက္ေပၚသဲမ်ား တင္ၿပီးမေမ့ေလ်ာ့ေအာင္ ရြတ္ဖတ္ထိန္းသိမ္းေနၾကသည္။ အခ်ိဳ႕သံဃာတို႔တြင္လည္း လြန္စြာခ်ဳိ႕တဲ့လာၾကသျဖင့္ နီ၀ရဏတရားမ်ား လႊမ္းမိုးလာ ၾကသည္။
- သူပုန္ေဘး (၁၂) ႏွစ္ကာလၿပီးဆံုးခ်ိန္တြင္ သာသနာလြန္စြာ ညိႇဳးမွိန္ေနသျဖင့္ အရွင္မဟာဓမၼရကၡိတ မေထရ္ ဦးေဆာင္ေသာရဟႏၲာ (၅၀၀) တို႔ ပါ၀င္ေသာ သံဃာထု အေထာက္အပံ့ျပဳၾကေသာ ၀႗ဂါ မဏိမင္း၏ မင္းထု သာသနာ၀င္မ်ား ျပည္သူလူထု ထု (၃) ထု ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကသည္။
- ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားသည္ ႏႈတ္ထက္အကၡရာတင္လွ်င္ ေနာင္တြင္ အလြယ္တကူ ေပ်ာက္ကြယ္သြား ႏိုင္သည္ကို သိလာသျဖင့္ မွတ္တမ္းအျဖစ္ ေပရြက္ေပၚ ေရးတင္ၿပီး ေပထက္အကၡရာတင္ခဲ့ရာ တစ္ႏွစ္ ၾကာျမင့္ခဲ့သည္။

ပဥၥမအႀကိမ္ သဂၤါယနာတင္ျခင္း
(၁) အေၾကာင္းခံ - သာသနာႏွစ္ (၂၄၁၅) ၾကာၿပီးေနာက္ စတုတၳႏွင့္ပဥၥမအႀကိမ္ၾကားတြင္ ႏွစ္ေပါင္း (၂၀၀၀) ခန္႔ ၾကာျမင့္ ခဲ့သည့္အတြက္ ေပရြက္ေပၚတင္ထားမႈသည္ ရာသီဥတုႏွင့္ပိုးမႊားအႏၲရာယ္တို႔ေၾကာင့္ ၾကာရွည္ခံႏိုင္ မႈမရွိဘဲ ျဖစ္လာျခင္း မူကြဲမ်ားျဖစ္ေပၚလာျခင္းတို႔အေပၚ အေၾကာင္းျပဳ၍ တင္ခဲ့သည္။

(၂) သာသနာႏွစ္ - (၂၄၁၅) ႏွစ္

(၃) ေနရာ - ျမန္မာႏိုင္ငံ မႏၲေလးၿမိဳ႕ ရတနာပံုေနျပည္ေတာ္

(၄) ေခါင္းေဆာင္ - အရွင္ဇာဂရမေထရ္

(၅) သံဃာဦးေရ - ႐ိုး႐ိုးရဟန္းေပါင္း (၂၄၀၀)

(၆) မင္း - မင္းတုန္းမင္း

(၇) ၾကာျမင့္ခ်ိန္ - ႏႈတ္ျဖင့္ရြတ္ (၅) လ (၃) ရက္။ ေက်ာက္ထက္တင္ (၇) ႏွစ္ (၆) လ (၁၄) ရက္

- သာသနာႏွစ္ (၂၄၁၅) ႏွစ္ ၾကေသာ္ ေပရြက္ေပၚတင္ထားေသာ ပိဋကတ္ (၃) ပံုတို႔သည္ ရာသီဥတုႏွင့္ ပိုးမႊားအႏၲရာယ္တို႔ေၾကာင့္ ပ်က္စီးလာခဲ့ျခင္းႏွင့္ အခ်ိဳ႕မူကြဲမ်ား ျဖစ္ေပၚလာျခင္းတို႔ေၾကာင့္ အရွင္ဇာဂရ မေထရ္ ဦးေဆာင္ေသာ ရဟန္း (၂၄၀၀) ပါ၀င္ေသာ သံဃာထု သည္ ေထာက္ပံ့ကူညီေပးေသာ မင္းတုန္းမင္း၏ မင္းထု ႏွင့္ သာသနာ၀င္မ်ား ျပည္သူလူထု စေသာ ထု (၃) ထု ပူးေပါင္းၿပီး မႏၲေလးၿမိဳ႕ ရတနာပံုေနျပည္ေတာ္တြင္ သဂၤါယနာတင္ခဲ့ၾကသည္။
- ႏႈတ္ျဖင့္ရြတ္ဆိုတင္ခဲ့ျခင္းသည္ (၅) လႏွင့္ (၃) ရက္ ၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကို ကမၻာတည္သေရြ႕ၾကာရွည္ မပ်က္စီးရေလေအာင္ စက်င္ေက်ာက္ျပားအေပၚ၌ ထြင္းထုေရးသားခဲ့ရာ စက်င္ေက်ာက္ျဖဴအျပားေပါင္း (၇၂၉) ခ်ပ္ရရွိခဲ့ၿပီး အခ်ိန္အားျဖင့္ (၇) ႏွစ္ (၆) လ ႏွင့္ (၁၄) ရက္ ၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီး ယေန႔တိုင္ မႏၲေလးေလာကမာရဇိန္ ဘုရား၀င္းအတြင္း၌ ကမၻာ႔အႀကီးဆံုးစာအုပ္ (The World Biggest Book) ဟူေသာအမည္ျဖင့္ ကမၻာေပၚတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဂုဏ္ေဆာင္မွတ္တိုင္ႀကီး အျဖစ္ လြန္စြာထင္ရွားခဲ့ေပသည္။

ဆ႒မအႀကိမ္သဂၤါယနာတင္ျခင္း
(၁) အေၾကာင္းခံ - သာသနာထြန္းကားရာ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ တစ္ပါးေသာ ဘာသာ၀င္တို႔၏ သူ႔ကြၽန္ဘ၀ေရာက္ခဲ့ၿပီး ႏွစ္္(၁၀၀)ခန္႕ သာသနာညိွဳးႏြမ္းမႈအေပၚ အေၾကာင္း ခံျပီးသာသနာႏွစ္ (၂၄၉၈) ႏွစ္တြင္ သဂၤါယနာတင္ခဲ့ရသည္။

(၂) သာသနာႏွစ္ - (၂၄၉၈) ႏွစ္

(၃) ေနရာ - ျမန္မာႏိုင္ငံ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ကမၻာေအးကုန္းေျမ မဟာပါသာဏလိုဏ္ဂူ

(၄) ေခါင္းေဆာင္ - ေညာင္ရမ္းဆရာေတာ္အရွင္ေရ၀တ၊ မဟာစည္ဆရာေတာ္အရွင္ေသာဘဏ၊ မင္းကြန္းဆရာေတာ္ ဦး၀ိစိတၱသာရာ ဘိ၀ံသ

(၅) သံဃာဦးေရ - ႐ိုး႐ိုးရဟန္းေပါင္း (၂၅၀၀)

(၆) မင္း - ဖဆပလ ဦးႏု အစိုးရ

ဗုဒၶသာသနာထြန္းကားဆံုးျဖစ္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ သူ႔ကြၽန္ဘ၀ ႏွစ္ (၁၀၀)ခန္႔ ၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီး သာသနာေတာ္ လြန္စြာညိႇိဳးႏြမ္းလာခဲ့သည္။ သူ႕ကြၽန္ဘ၀မွ လြတ္ေျမာက္လာသည္ႏွင့္ သာသနာႏွစ္ (၂၄၉၈) ႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ကမၻာေအးကုန္းေျမ မဟာပါသာဏ လိုဏ္ဂူတြင္ ဆ႒မအႀကိမ္ သဂၤါယနာတင္ၿပီး သာသနာေတာ္ကို ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ရသည္။

- ေညာင္ရမ္းဆရာေတာ္၊ မဟာစည္ဆရာေတာ္ႏွင့္ မင္းကြန္းဆရာေတာ္မ်ား ဦးေဆာင္ေသာ ရဟန္း (၂၅၀၀) တြင္ ေထရ၀ါဒႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္ေသာ ျမန္မာ၊ ထိုင္း၊ လာအို၊ ကေမၻာဒီးယား၊ သီရိလကၤာ ႏိုင္ငံ (၅) ႏိုင္ငံမွ ရဟန္းမ်ား ပါ၀င္ေသာ သံဃာထု၊
- ဖဆပလ ဦးႏုအစိုးရဦးေဆာင္ေသာ မင္းထု ႏွင့္ သာသနာ၀င္မ်ား ျပည္သူလူထု စေသာထု (၃) ထု ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၿပီး ယခင္ ပိဋကတ္ေတာ္ မ်ားကို ေက်ာက္ျပားေပၚမွာ ဖတ္ေနရာမွ အလြယ္တကူ ဖတ္မွတ္ေလ့လာႏိုင္ရန္ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကို စာအုပ္မ်ားေပၚတြင္ ကူးေျပာင္း႐ိုက္ႏွိပ္ၿပီး ဆ႒မ အႀကိမ္ သဂၤါယနာတင္ၿပီး သာသနာေတာ္ကို ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ၾကသည္။
- ယခုအခ်ိန္တြင္ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ပိဋကတ္ (၃) ပံုစလံုးသည္ စာအုပ္မ်ားေပၚတြင္ ေရာက္ရွိလာၿပီျဖစ္သျဖင့္ မည္သည့္ပုဂၢိဳလ္မဆို ေနရာမေရြး အခ်ိန္မေရြး အလြယ္တကူဖတ္မွတ္ ေလ့လာႏိုင္လာၿပီး သာသနာေတာ္ သန္႔ရွင္း တည္တံ့ျပန္႔ပြားေရးအတြက္လည္း အထူးအေရးပါလွေပသည္။

ေက်းဇူးသိမွေက်းဇူးဆပ္
- သတၱ၀ါတိုင္းမွာ ေက်းဇူးရွင္မ်ားရွိၾကေပရာ ေက်းဇူးရွင္မ်ားအေပၚ ေက်းဇူးတင္ေစသည့္အေၾကာင္းမ်ားကို မသိ၍သာ ေက်းဇူးကိုျပန္လည္ မေပးဆပ္ ၾကေသးဘဲ လႊင့္ေမ်ာ၊ ေမ့ေလ်ာ့ေနခဲ့ၾကသည္။

- ေက်းဇူးရွင္မ်ား၏ ေက်းဇူး (ဂုဏ္ေတာ္) ကို မွန္ကန္စြာ သိျမင္လာသည္ႏွင့္ ေက်းဇူးအား ျပန္လည္ မေပးဆပ္ဘဲ မေနႏိုင္ၾကေတာ့ေပ။
(၁) ဘုရားရွင္၏ ဘုရားအေလာင္း ဘ၀မွ ေက်းဇူးေတာ္
(၂) ဘုရား ျဖစ္ၿပီးေနာက္ သာသနာထူေထာင္ၿပီး သာသနာျပဳေပးခဲ့ေသာ ေက်းဇူေတာ္
(၃) ဘုရားရွင္၏ သာ၀ကႀကီးမ်ားျဖစ္ေသာ ေခတ္အဆက္ဆက္ သာသနာျပဳလာခဲ့ေသာ သံဃာေတာ္အရွင္ သူျမတ္မ်ား ပါ၀င္ေသာ သံဃာထု၏ ေက်းဇူးေတာ္
(၄) ေခတ္အဆက္ဆက္သာသနာ့အက်ဳိးပံ့ပိုးေပးခဲ့ေသာ အာဏာပိုင္ မင္းထု ၏ ေက်းဇူးေတာ္
(၅) သာသနာ့အက်ဳိးေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ၾကေသာ သာသနာ၀င္မ်ား ျပည္သူလူထု ၏ေက်းဇူးေတာ္

သမိုင္းတေလွ်ာက္ ေက်းဇူးျပဳခဲ့ၾကေသာ ေက်းဇူးရွင္အားလံုးတုိ႔၏ အသက္ေသြးေပါင္းေျမာက္ျမားစြာ ဘ၀ေပါင္း ေျမာက္ျမားစြာျဖင့္ ထူေထာင္လာခဲ့ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္လာခဲ့ေသာ တန္ဖိုးျဖတ္၍ မရႏုိင္ေသာ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ကိုမ်ဳိးဆက္သစ္ ယေန႔ေခတ္ ဗုဒၶသာသနာ၀င္အေပါင္းတုိ႔ကလည္း ဆက္လက္ၿပီးထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ ေက်းဇူးဆပ္ရန္လိုအပ္လွေပသည္။

ယေန႔ေခတ္သာသနာအေျခအေန
- သာသနာႏွစ္(၂၃၅)ႏွစ္ တတိယသဂၤါယနာတင္စဥ္က ကမၻာ့အင္ပါယာ၏ (၅) ပံု (၄)ပံုသည္ ဗုဒၶသာသနာ လႊမ္းမိုးခဲ့ရာမွ ယေန႔ေခတ္တြင္ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာ သည္ (၅)ႏုိင္ငံသာက်န္ေပေတာ့သည္။
- ကမၻာ့လူဦးေရျဖင့္ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ သန္းေပါင္း (၆၁၀၀) ခန္႔ ရွိေသာကမၻာတြင္ သန္းေပါင္း (၂၅၀)ခန္႔သာ ရွိႏုိင္ေၾကာင္း ခန္႔မွန္းၾကသျဖင့္ ယခင္က ကမၻာ့ လူဦးေရ ၏ (၈၀) ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ယခု (၄) ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ က်ဆင္းလာေၾကာင္း မွန္းဆၾကေလသည္။
- ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ေထရ၀ါဒသာသနာ အထြန္းကားဆံုးေသာ ႏုိင္ငံျဖစ္ၿပီး တစ္ႏုိင္ငံလံုး၏ (၈၀) ရာခိုင္ ႏႈန္းခန္႔ရွိသည္ဟု ခန္႔မွန္းခဲ့ေသာ္လည္း ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာအေၾကာင္းနားလည္သူနည္းပါလွ ေပသည္။
သို႔အတြက္ေၾကာင့္ ယခုအခ်ိန္တြင္ သံဃာထုႏွင့္ မင္းထုအပိုင္းမွ ေရရွည္စီမံကိန္းမ်ား ခ်မွတ္ၿပီး အထူးႀကိဳးစားေဆာင္ရြက္ေနၾကၿပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း ျပည္သူ လူထု အပိုင္းမွ ႀကိဳးစားေဆာင္ရြက္မႈ လြန္စြာအားနည္းေနေပသည္။

ဘုရားသာသနာအက်င့္ႏွစ္ျဖာ
- ဘုရားရွင္၏ သာသနာျပဳလုပ္ငန္းတြင္
(၁) ပရိယတၱိသာသနာသည္ တရားေဟာ တရားျပ စာေပဖတ္မွတ္ သင္ၾကားျခင္းလုပ္ငန္း (စာသင္ တုိက္မ်ား၊ တရားပြဲမ်ား) ႏွင့္
(၂) ပဋိပတၱိသာသနာသည္ မိမိဗဟုသုတျဖင့္ သိရေသာစစ္မွန္ေသာ တရားေတာ္မ်ားကိုခႏၶာ တြင္းမွာ သိျမင္လာေအာင္ ကိုယ္တုိင္႐ႈမွတ္ ေလ့က်င့္ ရေသာ လုပ္ငန္း (၀ိပႆနာရိပ္သာ မ်ား၌ အားထုတ္ျခင္း) မ်ားကိုသာ အက်င့္(၂)ျဖာဟုေခၚဆိုရေပမည္။